Omgaan met ziekte: krijger of luisteraar?

Mijn vader is een echte krijger. Hij heeft jarenlang gestreden in het zakenleven en is nu op pensioen. Wanneer mijn vader ziek is –een verkoudheid bijvoorbeeld – zegt hij nog steeds “Ik vecht tegen een verkoudheid”. Je zal hem nooit horen zeggen dat de ziekte hem overwonnen heeft of dat hij lijdt aan een ziekte. Hij weet dus als hij ziek is dat een banale ziekte als een verkoudheid het uiteindelijk niet zal winnen. Het is enkel vechten en afwachten tot de ziekte ten onder gaat. In de Bhagavad Gita gaat het ook over een krijger, Arjuna, die ten oorlog trekt tegen zijn vijanden. Hij twijfelt echter of hij de strijd wel zal overleven. Krishna -een hoge God- stelt hem gerust en overtuigt hem dat hij zal zegevieren omdat Krishna aan zijn kant staat.

Ik heb een andere houding tegenover ziekte die lijkt op hoe de Dalai Lama denkt over de dood. Wanneer men de Dalai Lama vraagt wat hij zal denken als hij dood gaat antwoordt hij steeds “Dan kan ik doen waar ik al die tijd voor geoefend heb.” Tibetaanse Boeddhisten bereiden zich tijdens hun leven voor op de dood met een speciale meditatie. Als ze tijdens het sterven die meditatie uitvoeren kunnen ze verlichting of op zijn minst een gunstige hergeboorte bereiken.

Als ik ziek ben denk ik “Nu kan ik doen waar ik al die tijd voor geoefend heb.” Wanneer men mij vroeger zei dat yoga vooral van pas komt tijdens ziekte was ik daar wat sceptisch over. Nu ik al enkele keren yoga heb gedaan tijdens ziekte kan ik alleen maar bevestigen dat yoga vooral dan deugd doet. Om het genezingsproces te versnellen doe ik ook een yogaoefening met een visualisatie die enorm plezierig voelt.

Ik vind bovendien dat je tijdens ziekte goed moet luisteren naar je lichaam. Niet alleen om te genezen maar ook om te zoeken waar in je geest of in je lichaam de ziekte begonnen is. Heb ik te veel hooi op mijn vork genomen? Heb ik iets zitten op te kroppen? Was de ruimte waarin ik verbleef te koud of te warm? Ging ik verstandig om met eten?

Welk van deze twee benaderingen is ideaal? De krijger put kracht voor de strijd uit een soort van berusting dat die ziekte ook wel zal voorbijgaan. De luisteraar trekt lessen uit zijn/haar ziekte. Misschien is er wel geen optimale houding en moet je kijken wat het beste bij je persoonlijkheid past.

Hoe persoonlijk een benadering is bewijst dit verhaal:

Tijdens de filosofische debatten kwam een Tibetaanse monnik in het vertrek van de lama en legde zijn standpunt uit. “U heeft volkomen gelijk”, zei deze. Even later kwam er een andere monnik binnen en die zei net het tegenovergestelde. Weer was het antwoord “U heeft volkomen gelijk.” Iemand die in dezelfde ruimte als de Lama zat had dit gehoord en zei: “Ik zag net dat er een monnik binnenkwam met één visie en daarna een monnik met een andere. Beiden zeiden het tegenovergestelde.” Daarop antwoorde de lama “U heeft volkomen gelijk.”