Over onderlinge afhankelijkheid en waterlelies (nee, geen lotussen deze keer)

Ik heb slecht nieuws voor de lotusliefhebbers onder u; De waterplanten die u in onderstaande foto ziet zijn waterlelies en geen lotussen. De planten op de foto zijn subtropisch en wonen in een serre in de kruidtuin te Leuven. De serre waar ze in huizen wordt afgesloten met stevige deuren om de warmte binnen te houden. Maar kunnen we iets werkelijk begrenzen? Laat ons deze scène uit de kruidtuin eens bekijken zoals de Vietnamese monnik Thich Nhat Hanh dat in één van zijn boeken op soortgelijke wijze doet. Deze serre uit de kruidtuin is verbonden met de tuinman die zorgt dat de planten gezond blijven. De tuinman is verbonden met zijn vrouw die elke dag zijn boterhammen smeert (ja, ook dat kan nog de dag van vandaag), die boterhammen zijn tot stand gekomen door de bakker die verbonden is met de boer die het graan teelde. De kruidtuin is ook verbonden met de duizenden toeristen die de kruidtuin bezoeken want het is aan haar bezoekers dat het toerisme in Leuven haar voortbestaan dankt. Ook toeristen moeten eten en dus zijn de landbouwers wereldwijd die tarwe, couscous, boekweit of rijst verbouwen om al die hongerige monden verspreid over de hele planeet te voeden in zekere zin ook verbonden met de kruidtuin. Je kan deze redenering steeds groter en groter maken tot je tot de conclusie komt dat alles in het universum met alles en iedereen in verbinding is (zij  het met of zonder WiFi). Dit noemt men in het boeddhisme het bestaan in onderlinge afhankelijkheid.

De Westerse wetenschap heeft daar een andere kijk op en één van de bewijzen daarvan is het CFK-fiasco. CFK is de naam van een gas dat werd ontwikkeld als drijfgas in spuitbussen. In het begin leek dat gas ideaal te zijn. In de reageerbuis was dat gas inert. Dat wil zeggen dat ze geen chemische reacties vormt ongeacht waarmee het gas in contact kwam. In de reageerbuis waar we iets volledig willen afsluiten van de buitenwereld was dit gas de vondst van de eeuw. Toen dit gas werd gebruikt begon de tragedie: hoog in onze atmosfeer begon het gas wél te reageren met zijn omgeving. Eén van de gassen die ze vernietigde was ozon. Ozon is een gas dat de schadelijke ultraviolette straling van de zon tegenhoudt. De ravage die het CFK-gas aanrichtte zorgde dus mee voor de opwarming van de aarde.

Indien u in reïncarnatie gelooft zijn we op nog een andere manier innig met elkaar verbonden; Elk leven wezen is vroeg of laat minstens één keer uw vader of moeder geweest. Dit heeft als gevolg dat we zorg moeten dragen voor alle levende wezens die we dagdagelijks tegenkomen. Om dit te bereiken moeten we dus ook goed omgaan met onze planeet.

Jaren geleden las over in een dilemma in de eerste zin van een Russische roman. De precieze zin kon ik niet meer terugvinden maar hij ging min of meer als volgt:

Als we al het lijden van de wereld kunnen verlichten door één enkel wezen te martelen, zouden we dat dan doen?

Indien u dit artikel goed begrepen hebt, weet u wat het boeddhistische antwoord hierop is.